İSTENİLEN GÜVENLİKTE BİNA

Deprem yönetmelikleri , asgari koşulları belirlemek maksadıyle yazılır. Ulkemiz deprem yönetmeliginde de durum budur.Birde unutulmaması gereken husus, deprem yönetmeliklerinin ortalama bir mühendise göre kaleme alınıyor olmasıdır. Ulkedeki mühendislerin coguda zaten ortalama muhendis bilgisine sahiptir. Bunu bir küçumseme olarak görmeyin, bunu bir durum tespiti olarak yaptım.

Siradan bir vatandaş bir muhendise proje yaptırdıginda ,yapısinın depremde zarar gormeyecegini duşunur. Bu düşünce nedeniyle de mühendisten(inşaat mühendisi) istekde bulunmaz. Oysa aynı vatandaş bir araba alirken , arabanin rengini,gücünu,yakıtinı vb ozelliklerini satıcıya belirtir. Aynı sekilde bir muhendistende yapacagi evin performansinin ne olması gerektigini bikdirmesi gerekir. Vatandaşin boyle bir talepte bulunmamasıni tamamen bilgisizlige ve yeterince aydinlatilmamasina bagliyorum.

Siradan bir vatandas ,bir muhendise yaptirdigi projenin ,depremde zarar görmeyecegini duşünduğünü belirttik. Oysa projelendirilen bir yapı, hasar gormemesi için degil, depremde toptan göcmemesi yani can kaybı olmamasi için projelendirilmektedir.Yani yonetmeliğe gore cok iyi dizayn edilmiş bir yapı dahi, tasarim depreminde büyük kalıcı hasarlara maruz kalacaktır.Ancak büyuk ihtimal can kaybi olmayacaktır. Siradan vatandaş muhtemelen bunu bilse, yapisinin deprem performansinin daha iyi olmasını isteyecek , depremde yapisinda buyuk hasarlarin bile olusmasini istemeyecektir.Talebide bu yonde olacaktir.Ancak vatandaş bir projenin neye gore projelendirildigini bilmedigi icin muhendise boyle bir talepte bulunmamaktadır. Aslına bakarsanız bu konuda vatandaşi pek kınamamak gerekir. Çunkü sayisı azimsanmayacak kadar insaat muhendisi bile yapiyı depremmde hasar gorecek sekilde projelendirdiģini bilmemektedir.

Taslak halinde olan TBDY2016 yeni deprem yonetmeligi bu konuya aciklik getirmis ve bir nevi istege gore dayanima sahip yapinin projelendirilmesini de vasat bir muhendisin yapmasina imkan vermistir. TBDY2016 da klasik performans seviyesinin yaninda ,yapının depremde kalıcı hasar gormemesi icinde uygulanacak kriterleri ileri performans hedefi altinda ele almıstir. Malum bu iş biraz da ekonomik durumla ilgilidir. Yeni yonetmelik parası olanın depremde daha iyi performans saglayan bina yapmasina ortalama bir muhendis araciligi ile izin vermiştir. Akliniza su gelebilir : Yürürlükteki tdy2007 buna izin vermiyormuydu?.. Tabiiki her halukarda istenilenden daha dayanimlı bir bina yapmak mümkundur. Ancak simdiki yonetmeligimiz ileri performanslari icerigine almadigindan , vasat muhendislerin ek bilgileri olmadan bu talebi karşilamasi mumkun olmuyordu. TBDY2016 iste buna bir cozum getirmiştir.Artik ortalama bir muhendis bile deprem performansi daha yuksek bir yapiyi rahatlıkla dizayn edebilecektir.

Siradan vatandaş sunu bilmelidir. InşaAt muhendisinin dizayn ettigi bir yapı tasarim depreminde büyük hasar gorecektir.Belki depremden sonra bir daha binayi kullanamayacaksiniz bile. Ancak can kaybina uğramayacaksiniz. Vatandaşin bunun bilincinde olması gerekir.Bunun haricinde bir performans istiyorsa bunu muhendisten istemelidir…

Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
0 5 4 1 973 0 1 51

Editörün Diğer Yazıları :

• TBDY2018′ DEPREME KARŞI KEFİLMİDİR?
• PERFORMANSA GÖRE TASARIM NEDIR
• YAPILARDAN İSTENİLEN DEPREM PERFORMANSI
• TBDY2018 DEPREM HESABI ESASLARI
• 6 ŞUBAT 2023 KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNİN, TBDY2018’DE TANIMLI DEPREMLERLE KARŞILAŞTIRILMASI