Çatı Çeşitleri Nelerdir? Tüm Çatı Tipleri Detaylı Anlatım

Çatı türleri çatıların kullanım amaçlarına, yapı malzemelerine ve örtü sistemine göre değişir. Çatı çeşitleri, ilgili yapı için en uygun olan hangisi ise onun kullanılacağı şekilde uygulanmalıdır. Birçok çatı çeşidi vardır ve bu çeşitler kendi içlerinde de farklı başlıklara ayrılırlar. Çatı türlerinin bu kadar geniş bir yelpazeye sahip olması ise iklim şartlarına ve yapısal durumlara bağlıdır. Dış etkenlerin seviyesi, durumu ve türüne göre çatı modellerinde zaman içerisinde çeşitlilik artmıştır. Çeşitliliğin artmasında ayrıca teknolojik gelişmelerin ve inşaat sektöründe yaşanan ilerlemelerin de etkisi vardır.

Çatı çeşitleri genelde yapıya bağlı olarak tek bir çeşidin kullanılması ile belirlenir. Ancak günümüzde karma çatı tipleri de bulunmaktadır. Özellikle büyük ve geniş ölçekli yapılarda tek bir malzeme yerine birçok malzemenin tercih edildiği de bilinmektedir. Çatı çeşitleri, çatının türüne göre alt başlıklarda sunulur ve uzmanlar tarafından hangi çatı çeşidinin yapıya uygulanacağına karar verilmesi gerekir.

Çatı Ne Demektir?

Çatının anlamı Türk Dil Kurumu ve mimari sözlüklerde benzer kelime grupları ile anlatılmaktadır. Çatı temelde dam kelimesinin eş anlamlısı olarak kullanılır. Bir yapının üzerini örten, o yapıyı iklim şartlarına karşı koruyan, birbirine çakılan bir düzen gibi anlam ve anlatımlara sahiptir. Binanın tabanının üzerine konumlandırılan alan olarak da anlamlandırılır.

Çatı Ne İçin Kullanılır?

Çatının kullanım amaçları temelde aynı olsa da alt ve özel sebeplere de ayrılabilir. Barınma ihtiyacının en önemli unsurlarından biri de çatıdır. Bir evin, ofisin, iş yerinin, tiyatro salonunun ve diğer tüm yapıların korunması gerekir. Bu korunma sadece yapılar için değil yapıları kullanan insanlar için de geçerlidir. Kişilerin kendilerini güvende hissetmesi, tehlikelere karşı daha dayanıklı ve savunulabilir konumda olmaları önemlidir. İklim şartlarına ve diğer hava koşullarına karşı da önlem ve koruma amacı taşır.

Çatısız yapılar olsa da bunlar ortak kullanım amacı taşıyan sosyal alanlardır. Ev ve iş yeri gibi alanlarda çatı kullanılmaması mümkün değildir. En önemli amacı yapının (binanın) hava şartlarından korunmasını sağlamaktır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için ise çatılar farklı malzeme ve teknikler ile tasarlanarak uygulama aşamasına geçilir.

Çatının İşlevi Nedir?

Çatının görevleri oldukça kapsamlıdır ve sadece mekanın üzerine örtmek gibi amaçlardan dolayı kullanılmaz. İhtiyaca yönelik bir uygulama olmasına rağmen estetik kaygılar da güdülmektedir. Bu da çatının işlevlerinin genişlemesine ve daha fazla görevinin olması için önemli bir sebeptir. Çatının görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• İç mekanın ve dolayısı ile yapının dış etkenlere karşı korunmasını sağlar.
• Toz ve kire karşı önlem oluşturur.
• İstenmeyen madde, hayvan ve diğer unsurların yapının içine girmesini engeller.
• Güvenlik niteliği taşır.
• Doğal afetlerden koruyabileceği gibi hava şartlarına karşı da önlem olarak kullanılır.
• Dış ses izolasyonu için önemlidir ve gürültünün yapının içerisine girmesini engeller.
• Akustik destek sağlar.
• İklim şartlarından iç mekanın (ve yapının) zarar görmesini engeller.
• Nem ve ısı değişikliklerinden ve standart seviyelerinden korur.
• Onarım için zemin desteği sağlar.
• Yaşam standartlarının ve konfor seviyesinin stabil kalmasını sağlar.
• Yapının, yapı içerisindeki alanların ve orada yer alan insanların gizliliğini sağlar.

Çatı türlerinin her birinin işlevi özelleştirilebilir ve farklı görevler de eklenebilir. Çatı türleri çok çeşitlidir ve her çatı çeşidinin farklı özellikleri bulunur.

Çatı Hangi Malzemelerden Yapılır?

Çatı malzemesi temelde 3 ana ögeye ayrılır ve bu üç ayrı kategorinin de altında farklı elemanlar bulunur. Çatı yapımında kullanılan malzemeler şu şekildedir:

• Ahşap
• Kagir
• Metal

Çatı malzemesi olarak ahşabın kullanılması her zaman daha az maliyetli olduğu için sık tercih edilmektedir. Ahşap çubuklardan destek oluşturulması da görece daha kolay ve hafif olan bir yapı sürecini beraberinde getirmektedir. Metal çatı yapıldığı zaman ise bu çatı ahşaba göre daha sağlam olacaktır. Kagir çatılar ise beton ve taş olmak üzere iki gruba ayrılır. Yığma düzeni ile oluşturulabileceği gibi daha sistematik bir düzen de oluşturulabilir.

Çatı Çeşitleri Nelerdir?

Çatı kategorileri çeşitlerine göre belirlenir ve birçok farklı çatı çeşidi bulunur. Çatılarda bu kadar fazla çeşitlilik olması ise büyük bir avantaj sağlar. Teknolojik gelişmeler ile çatı türlerinde ve yapı malzemelerinde büyük değişimler meydana gelmiştir. Bu değişim ve ilerlemeler ile daha sürdürülebilir, pratik ve güvenli seçeneklerin de sayısı artmıştır. Günümüzde sık sık kullanılan çatı çeşitleri şu şekildedir:

• Eğim seviyesine göre
• Biçime göre
• Yapılma biçimine göre
• Isı yalıtımına göre
• Konstrüksiyonuna göre
• Örtü malzemesine göre

Bu başlıklara bakıldığında 6 farklı ana çatı çeşidi olduğu söylenebilir. En çok alt başlığa sahip olan çatı çeşidi ise biçimine göre kategorisidir.

Biçimlerine Göre Çatı Çeşitleri Nelerdir?

Biçimlerine göre çatı çeşitleri geniş bir skalaya sahiptir. Çatı çeşitleri arasında en fazla kategoriye ve çeşide sahip olan bu ana modelin uygulanma yöntemleri ve kullanılan malzemeler de farklılık gösterir. Biçimlerine göre çatı çeşitleri şunlardır:

• Tonoz
• Kubbe
• Kelebek
• Teras
• Kırma
• Mansard
• Testere dişli
• Kule
• Beşik
• Tek yöne eğimli

Bu çatı modellerinin her birinin alt özelliği bulunur ve her çatıya uygun yapı malzemesi, ölçü ve dizayn seçilmesi gerekir.

Eğimlerin Göre Çatı Çeşitleri Nelerdir?

Eğimlerine göre çatı modelleri eğimlerin yarattığı açı seviyelerine göre gruplandırılır. Bu başlık içerisinde çatılar 3 ana gruba ayrılarak eğimlerine göre sınıflandırılır. Eğimlerine göre sınıflandırılan çatılarda da kullanılan malzeme ve ölçü gibi unsurlar farklılık gösterir. Her bir çatı özel olarak tasarlanır ve benzer ögeler kullanılsa da her yapının mimarisi temelde farklıdır. Bu neden ile de çatı modellerinde de geniş bir çeşitlilik söz konusudur. Eğimlerine göre çatı çeşitleri şu şekildedir:

• Düşük eğimli çatılar
• Orta eğimli çatılar
• Yüksek eğimli çatılar

Düşük eğimli çatıların eğim oranı 10 ve 200; orta eğimli çatıların oranı 20 ve 400; yüksek eğimli çatıların eğim oranı ise 500’den başlar. Düşük eğimli çatıların üzerinde yürümek mümkünken yüksek eğimi bulunan çatılarda yürümek imkansızdır. Ayrıca üzerinde yürümek istenilen bir çatı tasarlanacak ise eğim oranı minimum 0 ve maksimum ise 100 olmalıdır. Eğim grupları ayrıca tek yöne, iki yöne ve çok yönlü olarak da ayrılmaktadır.

Örtülerine Göre Çatı Çeşitleri Nelerdir?

Örtü malzemesine göre çatılar 8 farklı kategoriye ayrılır. Bu kategoriler farklı malzemelere göre sınıflandırılmıştır. Çatı örtüsü, çatının en üst noktasını anlatmak için kullanılan bir terimdir. Çatı üzerine yapılan kaplamadan bahsederken çatı örtüsü terimi kullanılır. Çatının dış etkenlere karşı daha sağlam ve dayanıklı bir hale gelmesini sağlayan ana unsurdur. Örtülerine göre çatı çeşitleri şu şekildedir:

• Kiremit (Marsilya, Alaturka, Valensiya, Beton)
• Oluklu levha (alüminyum, saç, sentetik ve cam elyaflı)
• Metal (bakır, çinko, alüminyum)
• Cam
• Plastik
• Taş
• Toprak
• Saz

Isı Yalıtımına Göre Çatı Çeşitleri Nelerdir?

Isı yalıtımına göre çatılar sıcak ve soğuk olmak üzere iki kategoriye ayrılır. Bu kategoriler özellikle iklim koşullarına, hava durumuna ve yapının olduğu konuma göre belirlenir. Çatı türleri ne olur ise olsun yalıtımın önemi büyüktür ve göz ardı edilmemesi gerekir.

 

Editörün Diğer Yazıları :

• Asmolen Döşeme Nedir, Asmolen Döşeme Çeşitleri ve Özellikleri
• Türk Üçgeni Nedir, Özellikleri Nelerdir?
• Döşeme Nedir, Döşeme Tipleri ve Çeşitleri
• Saten Alçı Nedir?