-

İNŞAAT SATIŞLARI AZALDI İŞÇİLER HAKLARININ PEŞİNE DÜŞTÜ

Yazar:

16.02.2021

Kişi Okumuş

0 Yorum

İNŞAAT SATIŞLARI AZALDI İŞÇİLER HAKLARININ PEŞİNE DÜŞTÜ

Ülkemizin temel üretim ve insanların çalışma alanlarının başında gelen inşaat sektörü son dönemde gerek pandemi gerek doların yükselmesi gerekse de faizlerin yüksekliği ile durgunluk dönemine girdi. Korona sonrası işlerini yavaşlatan veya tamamen durduran inşaat firmaları ile işçiler arasında da hukuki sorunlar oluşmaya başladı. İşçiler devam etmeyen projeler sonrası yeni işveren ararken bir yandan da haklarının peşine düştü. İşçilerin kıdem ve ihbar alacaklarından ilk olarak kıdem tazminatını ve bu tazminata hak kazanabilme durumlarını sizler için derledik.

3008 sayılı ilk İş Kanunu ile hayatımıza giren ve işçilik alacakları arasında yer alan Kıdem Tazminatı, işverenin işçiyle olan iş ilişkisinin devamlılığını sağlarken işçinin hukuken kazandığı bir hak olarak varlığını sürdürmektedir.

KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

İş Kanunu’muzda tanımlandığı haliyle iş sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak iş görmeyi, işverenin de işçiye ücret ödemeyi kabul ettiği sözleşmedir. İşçinin işverene bağımlı olarak iş görmesi, işveren tarafından verilen emir ve talimatları uygulamayı, aralarında kurulmuş olan iş sözleşmesi kapsamında belirli bir süre ve koşulda emeğini işverenin hizmetine sunması anlamına gelir. İş sözleşmesinin, sona ermesiyle, yani iş ilişkisinin sonlanmasıyla işverenin sorumluluğu bitmeyecektir. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, işveren işçinin bir yıl veya daha uzun çalışması durumunda işçiye belirli bir oranda tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu tazminat, kıdem tazminatıdır.

HANGİ DURUMLARDA KIDEM TAZMİNATI HAKKI DOĞAR?

Kıdem tazminatına hak sahibi olabilmesi için işçinin iş sözleşmesinin sonlandığı tarihte söz konusu işyerinde en az bir yıldır çalışıyor olması gerekmektedir. Burada baz alınan tarih işçi ile işveren arasında iş sözleşmesinin kurulduğu gün değil, işçinin fiilen işe başladığı gündür. Yani işçi genel kural olarak işe fiilen başladığı günün üzerinden bir tam yıl geçmesiyle kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

Buna karşılık, işçinin iş sözleşmesini dürüstlük kuralına aykırı bir şekilde, kötü niyetle sonlandırarak kıdem tazminatı kazanmasını engellemek saikiyle hareket eden işverene karşı işçinin Kanun’dan doğan hakları bulunmaktadır. İşçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi sebeplerle işe devamsızlığı işverene derhal fesih hakkı tanımaz. Bu gibi durumlarda işverenin normal bildirim sürelerine ek olarak 6 hafta beklemesi gerekmektedir. Bu sürede işverenle işçi arasındaki iş sözleşmesi askıda kalsa da bu süre kıdem süresine dahil edilir ve dolayısıyla kıdem tazminatını etkiler.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı düzenlenmiştir. Burada düzenlenen hallerde işçinin iş sözleşmesini derhal feshi sonucunda kıdem tazminatına ilişkin hakları korunur. İşveren bu maddede sayılan haller dışında işçinin iş sözleşmesini feshetmesiyle kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olmayacaktır. Bununla birlikte 25. madde, işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshine imkan tanımaktadır. 25. maddede sayılan sağlık nedenleri, zorlayıcı nedenler veya işçinin tutuklanması ya da gözaltına alınması nedeniyle işverenin derhal fesih hakkını kullanması ve işçi ile olan iş sözleşmesini feshetmesi sonucunda işçi yine kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Buna karşılık, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık oluşturan davranış ve halleri dolayısıyla işverenin derhal feshi durumunda işçinin kıdem tazminatını talep hakkı bulunmayacaktır.

Kadın işçinin evlilik sebebiyle iş sözleşmesini feshi durumunda bir yıl içinde kendi isteğiyle iş sözleşmesini sonlandırdığı halde kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

İŞVERENDEN KIDEM TAZMİNATI TALEBİ KONUSUNDA HUKUKEN NE ŞEKİLDE HAREKET EDİLMELİDİR?

İş sözleşmesinin sona ermesiyle işverenin ücret ödeme zorunluluğu ve işçinin iş görme sorumluluğu da sona ermektedir. Bununla birlikte işçinin iş sözleşmesi ve Kanun’dan doğan alacakları da işçinin kendisine veya ölümü durumunda işçinin mirasçılarına ödenecektir.

Kanunen kıdem tazminatı bir seferde ve eksiksiz bir şekilde ödenmelidir. Fakat sözleşme yoluyla bunun taksitle ödendiği durumlar da olabilmektedir. Örneğin arabulucu vasıtasıyla sulh gerçekleştiği durumlarda, iki tarafın anlaşması halinde taksitle ödeme kararlaştırılabilir. Taksitle ödeme kararlaştırıldığı durumda sözleşme yoluyla bu taksitlerin miktarı ve ödeme tarihleri de belirlenecektir.

Sözleşmenin feshedildiği anda işçinin iş ilişkisi derhal sona ermeyecektir. İşçinin kıdemine göre kanunen belirli olan bir bildirim süresi boyunca işçinin iş ilişkisi sürecektir. Bu durumda sözleşme feshedildiğinde değil, bildirim süresi sona erdiğinde işçinin iş sözleşmesi sona ereceğinden kıdem tazminatı ödemesi de bu tarihte yapılmalıdır.

İş sözleşmesi, işçi veya işveren tarafından bildirimsiz bir şekilde kıdem tazminatının ödenmesini gerektirerek; kadın işçinin evlenme sebebiyle işverenine yaptığı bildirim yoluyla; işçinin yaşlılık aylığı ya da toptan ödemeye hak kazandığını ve böylece ilgili sosyal güvenlik kurumuna başvuruda bulunulduğunu belgeleyerek; muvazzaf askerlik görevini yerine getirmek amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda; son olarak işçinin ölümü gerçekleştiğinde iş sözleşmesi derhal sonlanmış olacağından kıdem tazminatının derhal ödenmesi gerekmektedir. Bu durumların dışında sözleşme yoluyla kıdem tazminatının ödeneceği tarih belirlenmişse, bu tarihlere uyularak kıdem tazminatı ödemesi gerçekleşecektir.

Kıdem tazminatının yukarıda saydığımız durumlara göre zamanında ödenmemesi halinde açılacak dava ile gecikme süresine göre hâkim en yüksek mevduat faizinin ödenmesine hükmedecektir. Kıdem tazminatına dair herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmadığından Borçlar Kanunu’ndaki 10 yıllık genel zamanaşımı süresi uygulanacaktır.

Kıdem tazminatına hak kazanan işçinin, alacağının işverence ödenmemesi durumunda, ilk olarak işverene işçilik alacaklarını talep eden ve ödenmediği durumda yasal yollara başvurulacağını bildiren bir ihtar gönderilir. Bu ihtar ile belirlenen sürede işveren tarafından işçilik alacağının ödenmesi istenir.

İhtara karşılık işçilik alacağının ödenmemesi durumunda UYAP veya adliye yoluyla arabulucuya başvuru yapılır. Bu başvuru neticesinde atanan arabulucunun iki taraf ile görüşerek belirleyeceği görüşmede sulh sağlanır ve iki tarafın da üzerinde anlaştığı miktarda kıdem tazminatı ve bu tazminatın ödeme yöntemi (peşin veya taksitle; taksitle olursa kaç taksit şeklinde, hangi tarihte, vs.) kararlaştırılırsa bu anlaşma arabuluculuk tutanağı olarak kayıt altına alınır. İki tarafın anlaşmadığı durumda tutulan arabuluculuk tutanağı, dava şartı olarak arabulucuya başvurma zorunluluğunun yerine getirildiğini ispatlar belge olarak dava açılmasını mümkün kılar. Bu durumda işçi, iş mahkemesinde işçilik alacağı davası açarak kıdem tazminatı talebinde bulunur. Hukuki delilleri, ilgili belge ve evrakları, gerekli durumlarda varsa tanıkları mahkemeye sunar.

KIDEM TAZMİNATI TAHSİL SÜRECİNDE ARABULUCUYA BAŞVURMAK ZORUNLU MUDUR?

İş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabulucuya başvurma zorunluluğu vardır.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRECİ KIDEM TAZMİNATINA EKLENİR Mİ?

Kısa çalışma ödeneği süreci, işçinin fiilen çalışmasa da iş sözleşmesinin sona ermediği bir süreci ifade eder. Kısa çalışma süresinin ardından işverence iş sözleşmesi feshedilen işçi, kıdem tazminatına kısa çalışma süresinin de dâhil edilmesini talep edebilir. Konuyla ilgili 2008 yılında Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından verilmiş bir kararda, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 1983 yılında verdiği yıllık izin gibi işçinin fiilen çalışmadığı fakat iş sözleşmesinden kaynaklanan iş ilişkisinin sürdüğü sürelerin kıdem tazminatına dâhil edileceğine dair kararına atıfta bulunulmuş ve dolayısıyla ne kadar sürerse sürsün kısa çalışma süresi de yargı kararlarında kıdem tazminatına dâhil edilmiştir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRECİNDE İSTİFA EDİLDİĞİNDE KIDEM TAZMİNATI ALINABİLİR Mİ?

Bir önceki soruya verdiğimiz cevapla ilişkili olarak, kısa çalışma sürecinin iş ilişkisine dahil bir süreç olması nedeniyle iş ilişkisi süresince işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshine imkan tanıyan İş Kanunu m. 24 hükümlerine dayanarak istifa eden işçinin kıdem tazminatı alma hakkı saklı kalacaktır.

NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ ALAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Pandemi ücretsiz izni, iş sözleşmesini askıya aldığı için kıdem süresinden sayılmamaktadır.

KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Peki tüm bu sorulara cevap verdikten sonra son olarakta işçi avukatı Av. Erkan Behçet Arıkan’a kıdem tazminatı nasıl hesaplanır sorusunu sizler için sorarak cevabını sizlerle paylaşıyoruz. Avukat Arıkan, Kıdem tazminatı hesaplanırken önce işçinin işe fiilen başladığı süreden iş sözleşmesinin sonlandığı güne kadar olan toplam çalışma süresi belirlenir. Bu çalışma süresi yıl bazında işçinin aldığı son brüt ücret ile çarpılır. Bu brüt ücrete, işçinin brüt maaşı ile birlikte yol, yemek ve yan ödemeler dâhil edilir. Hesaplanan miktardan damga vergisi (%0,759) kesilir. En son elde edilen rakam, çalışanın kıdem tazminatını ifade eder.

 

Kaynak: https://www.arikanavukatlik.com/isci-avukati-kidem-ihbar-ve-diger-alacaklar

 

İnşaat Gündemi’ne Abone Ol!

Bu içeriği beğendiniz mi? Tüm güncel içeriklerimizden haberdar olmak için e-posta abonemiz olabilirsiniz.




İlgili Terimler :

YORUMLAR

İsminiz

 

E-Posta Adresiniz

Yorumunuz

GÜNLÜK DEMİR FİYATLARI

14.07.2022 Demir Fiyatları
Bölge Ø8 Ø10 Ø12-32
İstanbul 15200 ₺ 15100 ₺ 14850 ₺
İzmir 14900 ₺ 14750 ₺ 14550 ₺
Karabük 15100 ₺ 14900 ₺ 14700 ₺
Biga 14950 ₺ 14800 ₺ 14600 ₺
Payas 14850 ₺ 14700 ₺ 14500 ₺
Gebze 14950 ₺ 14850 ₺ 14600 ₺
Samsun
Ankara 15300 ₺ 15150 ₺ 14950 ₺
Bursa 15200 ₺ 15050 ₺ 14850 ₺
Kütahya
Sivas 15150 ₺ 15000 ₺ 14800 ₺
Detaylı Görünüm

BENZER İÇERİKLER

FACEBOOKTA BİZ

Facebook
Instagram
Telegram
LinkedIn
YouTube
RSS