MEVCUT YAPI – YENİ YAPI…

Türk deprem yönetmeliği, yeni yapı projelendirme ile mevcut yapıların performansının belirlenmesini keskin çizgilerle ayırmıştır.İlk etapta sanki yeni yapıda olsa mevcut yapıda olsa hesap ilkeleri aynı olmalı gibi bir hisse kapılan mühendis, yönetmeliği incelediğinde durumun böyle olmadığını görmekte.Daha anlaşılır bir ifade ile yazarsak, yeni bir yapıyı projelendirirken mühendis farklı bir teknik, mevcut bir yapıyı değerlendirirken mühendis farklı bir teknik kullanmak zorundadır.Hesap tekniğinin yanısıra, yönetmelik yeni yapılar için tek bir deprem kuvveti tanımlamasına ragmen, mevcut binaların analizi için 3 farklı deprem kuvveti tanımlamıştır.

Türk deprem yönetmeliğinde yeni yapılar ile ilgili olan kısım(betonarme) yapı imal edilene kadar geçerlidir.İmalattan kasıtta beton dökülmesinin tamamlanması olarak düşünülebilir.Yani beton dökülene kadar başka bir hesap tekniği kullanacaksınız, beton döküldükten sonra ise bınayı yorumlamak için başka bir teknik kullanacaksınız.Beton dökümü tamamlandıktan sonra artık mevcut bir yapıdan bahsedilebilir.Bu aşamada Türk deprem yönetmeliğinin 7.bölümü devreye girer.Artık bina hakkında vereceginiz kararlar 7.bölüm hükümleri çerçevesinde olmalıdır.

Yeni yapı hesap ilkeleri ile mevcut yapı hesap ilkeleri farklı dedik.Hesap tarzlarının farklı olması zaman zaman mühendisin karşısına  bir sorun olarak ortaya çıkar.Şöyleki siz belli bir teknikle yapı projelendiriyorsunuz ancak imalattan sonra birtakım kararlar vermek için başka ilkeler kullanmak zorundasınız.Dolayısyle ilk tekniğe göre yapılan hesap ile son tekniğe göre yapılan hesapta uyumsuzlukların olması kadar doğal birşey yoktur.Mesela bugün tasarladığınız bir yapı imalat tamamlandıktan sonra mevcut yapı statüsüne giriyor ve herşeyi projeye uygun bile yapsanız mevcut yapı statüsüne göre analize soksanız “CAN GÜVENLİĞİ” DÜZEYİNİ sağlamayabilrisiniz.Bunun nedeni yukarıda bahsettiğimiz hesap temel ilkelerinin yeni yapı ve mevcut yapılar için farklı olması.Mühendis yeni bir projelendirmeden sonra yapıyı bitmiş varsayarak bir performans analizide yaparsa daha sonra oluşabilecek bu farklılığı önleyebilir ve düzeltmelri yapabilir.Şimdiki yazılımlarda analiz yapmak son derece basit ve zaman kaybına neden olmayacak hızdadır.Mühendiste teknolojinin bu hızından yararlanabilir.Yeni bri proje bile yapsanız bunu mevcut gibi performans analizine sokmak ve can güvenliğini sağlamak saglamıyorsa taşıyıcı sistemde değişiklik yaparak analizi tekrarlamak mühendisin   ileride çıkacak sorunlarla başetmesinde kolaylıklar sağlayacaktır.

Mühendislik disiplini esasta kabullerin fazla olduğu bir disiplindir.Kabuller çoğu zaman işlemleri kolaylaştırmak için yapılsada zaman zaman malzemelerin homojen olmamasından kaynaklanan kabullerde yapılmaktadır.Ancak her kabulun kendi içeriisnde bir mantığı olmalıdır.Hesap teknikleride kendi içerisinde farklı kabullere göre geliştirilsede bir tutarlılığı vardır.Bu anlamda farklı kabuller ve esaslara dayanan hesap tekniklerinin birebir aynı sonucu vermesi beklenemez.Bu durum mevcut yapı, yeni yapı içinde bu şekilde cereyan eder.Mühendisliğin bir sonuç disiplini değil bir yaklaşım disiplini olduğunu bilmek gerekir.Mühendislikte önemli olan kabul edilebilir bir yaklaşıklıkla sonuca ulaşabilmektir.

Ahmet ÇELİKKOLLU

İnşaat Mühendisi

ESKİŞEHİR

Editörün Diğer Yazıları :

• MEVCUT BİNA DEĞERLENDİRME VE RİSKLİ BİNA TESPİT
• DOĞRUSAL HESAP İLE DOĞRUSAL OLMAYAN HESAP ARASINDAKİ FARK…
• TAŞIYICI OLMAYAN ELEMANLARDA HASARIN ÖNLENMESİ…
• TANIMLI DEPREMLER
• RİSKLİ BİNA TESPİTİ NE İŞE YARAR ?