Ölçek Nedir?

Ölçek Ne Demek ?

Ölçek kelimesi karşımıza sık olarak çıkan bir kelimedir. Birçok anlamda karşımıza çıkan bu kelime haritaları, teknik resimleri ve planları küçültmeyi gösteren orana denir. Harita veya resimde görülen uzunluğun, gerçek uzunluğa oranı şeklinde de tanımlanabilir.

 

Ölçek Çeşitleri Nelerdir ?

 

Harita ölçekleri, kesir ölçek ve çizgi ölçek olmak üzere iki şekilde incelenir;

Kesir Ölçek

 

Kesir ölçek, haritalardaki küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ölçeklerdir. Bu ölçekte pay her zaman 1 olacaktır.  Paydada bulunan sayı ise haritası çizilen alanın küçültme oranını verecektir. Bu da kaç sefer küçültüldüğünü gösterecektir.

Örnek : 1 / 1 000 000  ,  1 : 1 000 000

Çizgi Ölçek

 

Haritadaki uzunlukların gerçek boyutta ne kadar uzunlukta olduklarının bir doğru üstüne geçirilmesiyle oluşturulan ölçekler çizgi ölçeklerdir. Haritalar bir şekilde büyütülüp küçültülebilirken, çizgi ölçekte bunu yapamayız. Bu haritalarda ölçek değişmez, yanlış bilgi aktarımı olur.

 

Örneğin; Aşağıdaki ölçekte, haritada 1 cm’lik harita uzunluğu, gerçekte 5 km’lik mesafeyi göstermektedir. Gerçek uzunluğun bulunması için iki nokta arası ölçülür. Ölçülen uzunlukta ölçekte belirtilen 5 ile çarpılarak gerçek uzunluğu km cinsinden hesaplamak mümkündür.

 

Ölçek Nasıl Hesaplanır ?

 

Ölçek hesaplaması

şu formül ile hesaplanır.

Örnek hesaplama yapacak olacaksak, Gerçekte 50 km olan iki şehir arasındaki uzaklık haritada 10 cm ile gösterildiğine göre bu haritanın kesir ölçeği ne olacaktır ?

GU : 50 km

HU : 10 cm

Ö : ?

Ölçek = Haritadaki uzunluk / Gerçek Uzunluk = 10 / 50 = 1 / 5 km’yi cm’ye çevirirken beş sıfır ekleriz.

Ölçek = 1 / 500 000 olacaktır.

 

Mimaride Ölçek Ne Anlama Gelir ?

Mimari ve mühendislik alanında dünya genelinde kabul görmüş pek çok kullanılan ölçekler ; 1/1 ölçek, 1/2 ölçek, 1/5 ölçek, 1/10 ölçek, 1/20 ölçek, 1/50 ölçek, 1/100 ölçek, 1/200 ölçek, 1/500 ölçek, 1/1000 ölçeklerdir.

Çoğu çizim AutoCAD ve 3D programlar aracılığı ile her zaman gerçek dünya boyutunda ( yani 1:1 ) çizilirse , yani 500 cm 500 cm veya 2000 mm ölçüldüğünde 2000 mm’ye eşit olacaktır. Bunun nedeni, çizimleri yazdırma söz konusu olunca, çıkarmak istediğiniz çizimin türüne ve boyutuna göre ölçeği seçme imkanını doğuracaktır.

Editörün Diğer Yazıları :

• Rezonans Nedir?
• EN ÖNEMLİ 3 İMAR TERİMİ : PARSEL, ADA VE PAFTA NEDİR ?
• GRANİT NEDİR ?
• Menfez Nedir?
• Obruk Nedir?