RİJİT BODRUM KAT MANTIĞI

Zemin, yapı için önemlidir. Bu yüzdendir ki yapının inşaa edilecegi zeminde ayrintılı calismalar yapılır. Üst yapı yükleri, taşiyici sistem vasitası ile zemine kadar iletilir. Yine deprem dedigimiz yer hareketi, zemin vasıtası ile yapıya geçer.

 

Eğer yapımız sonsuz rijit olsaydı, spektrumlarla falan uģraşmazdık. Yer ivmesi neyse aynısı yapıda oluşurdu ve bizde yer ivmesini yapınin kutlesi ile  çarpip direkt yapidaki deprem kuvvetini bulabilirdik.

Yapı ne kadar rijitse yer hareketiyle o derece uyumlu hareket eder. Herhangi bir zemine sonsuz rijit(rijitligi cok buyuk)   tek katli bir yapi yapsaydik, bu yapinin, deprem anindaki hareketi, yer hareketiyle birebir ayni olurdu. Yerdeki ivme ne ise yapidaki ivme de o olurdu.

 

Yapilarin bodrum katlari,  cogu zaman ust katlara oranla daha rijit yapilir. Bodrum katlarin etrafi bazen de  ic kisimleri perdelerle  cevrilir/donatilir. Ust katlari ise kolonlar  ve perdeler olusturur. Bodrum katlarda bahsettigim bu perdeler, ust katlarda devam etmez.  Dolayisiyle bodrum katlarla ust katlar arasinda bir rijitlik farki olusur.  Bodrum katlar cok rijit oldugundan zemin gibi hareket eder. Adeta yer ivmesi olusur. Ust katlar ise nispeten az rijitlige sahip oldugundan, bu katlarda farkli ivme olusur. Anlasildigi uzere tek yapi olmasina ragmen, dinamik ozellikleri farkli iki yapi bolumu mevcuttur. Bu bolumlerden birisi rijit olan bodrum katlar, diger bolum ise nispeten az rijit olan ust katlardir.

 

Bahsettigimiz yapinin alt rijit bodrum katlari ile ust katlarini dinamik ozellikleri farkli oldugundan, alt ve ust bolumde olusacak deprem kuvvetleri de ayri ayri hesaplanmalidir(her bolumun kendi dinamik ozellikleri dikkate alinarak deprem hesabi yapilmali). Ilk etapta rijit bodrum katlarin ustunde olan bolumun dinamik ozellikleri dikkate alinarak sadece ust kisim icin deprem hesabi yapilir. Konu kapatilir. Ikinci hesap ise rijit bodrum katlarin oldugu kisim icin yapilir ve sadece bu rijit kismin dinamik ozellikleri dikkate alinir. Bu asamada rijit bodrum katlara  biraz once hesapladiginiz tesirler(ust katlardan gelen) disaridan etkimis gibi  verilir ve rijit bodrum katlar kendi dinamik ozelligine gore analiz edilir ve kesit tesirleri bulunur.

 

Bodrum katlari ust katlara oranla  cok rijit olan yapilarin, bodrum ve ust katlarinin farkli dinamik ozellige sahip oldugu unutulmamali ve her bolumdeki deprem kuvvetleri hesaplanirken o bolumun dinamik ozellikleri kullanilmalidir.

 

 

Ahmet CELIKKOLLU

Insaat Muhendisi

ESKISEHIR

Editörün Diğer Yazıları :

• RİJİT BODRUMLAR…
• TEMELLER KONUSUNDA AZ BILINENLER…
• DÖŞEMEDEN ATALET KUVVETİ’NİN PERDE VE KOLONA İLETİLMESİ(BETONARME)
• İDEAL KAT YÜKSEKLİĞİ
• DEPREMİN DÜŞEY ETKİSİ…