TASARIMDA GÜVENLİK KATSAYILARI NE İŞE YARAMAZ?

İnşaat mühendisleri bir tasarım yaparken, standartlar gereği birtakım katsayılar kullanarak yapi güvenliģini  artırmaya çalışırlar.

 

Güvenlik katsayıları ‘nin bir kısmı yüklemelerde kullanılır, bir kısmı malzemelerde kullanılır. Yüklemelerde kullanılan guvenlik katsayıları,  olması gereken yuklerin biraz artirilmasıni prensip edinirken, malzemelerde kullanilan guvenlik katsayilari da malzemenin dayaniminin, gercek dayanimindan biraz daha duşük alınması prensibine dayanır.

Güvenlik katsayıları tamamen yapı’nin güvenligi düşünülerek standartlarda yer alır. Guvenlik katsayilarinin derecesi tamamen yuklemenin ya da malzemenin olasi degiskenligi ile ilintilidir. Malzemeler insan yapimıdır. Kompozittir, birtakım işlemlerden gecerek kullanıma hazır hale gelir. Dolayısıyle herhangi bir malzeme türü için sabit bir dayanim degerinden bahsedilemez. Ayni durum yuklemeler içinde gecerlidir. Yapı’nin fonksiyonu haricinde kısa süreli de olsa herhangi bir yük aşımı olabilir.

 

Güvenlik katsayıları yapı’nin güvenligini saglamaya yoneliktir.

 

Bazı inşaat mühendisleri istemeden yada suistimal ederek güvenlik katsayilarıni farkli amaclar icin kullanmakta. Bir yapı da tadilat gerektiginde ve bu tadilat’ın farklı yük standartları dahi olsa, muhendis, yük katsayilarini bahane ederek yüklerin zaten artirildigini dusunerek bu tadilata izin vermekte. Bu tadilata bilincşiz izin veriyorsa da yanlış, suistimal ederek veriyorsa da yanlış. Yük guvenlik katsayilari sizin ileride yük artımina  neden olacak bir takım tadilatları yapmanız için standartlarda yer almıyor, bunu unutmamak gerek.

Kullanılan malzemelerde de bir takım dayanim duşürmeleri standartlara gore yapılıyor. Dolayisiyle karakteristik malzeme dayanımi ile dizayn malzeme dayanımları farklı. Ancak bu durum daha düşük sinıf beton kullanmamiza yada dayanimı daha düşük celik kullanmamiza bir sebep degil. Guvenlik katsayilarinı bahane ederek daha düşük bir beton kalitesini onaylama istemeyerekte olsa yanlış, suistimal ederekte olsa yanlış, bunuda unutmamak gerek.

 

Guvenlik katsayiları olmayacak işleri kitabına uydurmak için verilmiş katsayılar değildir. Güvenlik katsayiları birilerinin baskısı altında, bir takım şeylere olur dememizi saglayacak ve kendimizi avutmaya yarayan katsayilar da degildir.

 

Bir yapıda herhangi bir tadilat karari verecekseniz, guvenlik katsayilarini yok kabul ederek vereceksiniz.Adından belli: “güvenlik katsayılari”. Siz tadilat kararlariniza guvenlik katsayilarindan gelmesi muhtemel kazanimları da katarsanız artik onlar güvenlik katsayisi olmaz.

 

Güvenlik katsayilari, farklı fonksiyon icin dizayn edilmiş yapılarda rant elde etmek icin tadilat yapmaya yaramaz, guvenlik katsayilari denetleme yapmayıp ondan sonra düşük dayanımi hoş görmeye yaramaz. Aslına bakarsanız güvenlik katsayıları yapı içindeki canlıların güvenligini sağlamaktan başka hiç bir işe yaramaz…

 

Ahmet CELIKKOLLU

Insaat Muhendisi

ESKISEHIR

 

Editörün Diğer Yazıları :

• DAYANIM FAZLALIĞI KATSAYISI
• MÜHENDİSLİK DİPLOMASI – KARAKTER ARASINDAKİ İLİŞKİ
• İMAR BARIŞI KANUNU’NUN YÜRÜRLÜGÜ VE ŞARTLARI
• KOLON KİRİŞ BİRLEŞİM BÖLGELERİ
• MİMARİ TADİLAT……