-

TBDY2016 – TDY2007 ARASINDAKİ SAYISAL DEĞİŞİKLİKLER

Yazar:

09.01.2017

Kişi Okumuş

0 Yorum

TBDY2016 – TDY2007 ARASINDAKİ SAYISAL  DEĞİŞİKLİKLER

instagram takipçi arttırma, instagram takipçi satın al, instagram takipçi kasma, instagram takipçi hilesi şifresiz


TBDY2016 Taslak halinde olan Türkiye Bina deprem Yönetmeliği anlamına gelmekte. TDY2007 ise halihazırda geçerli olan Türkiye Deprem Yönetmeliği. TBDY2016 taslak halinde , ancak değişiklikler devam etmekte.Muhtemelen Şubat Mart 2017 gibi Resmi gazetede yayımlanacak, yayımlanma tarihinden bir yıl sonrada yürürlüğe girecegi düşünülürse , yaklaşık 2018 mart ayı gibi yürürlüğe girecek.

TBDY2016 hakkında oldukça fazla yazı yazdım. Buda bunlardan biri. Bu yazıda esas olarak deprem hesabı ve betonarme yapılarla ilgili olan kısımları iki yönetmelik bazında değerlendirdim, bu değişikliklerin , şartları dahamı ağırlaştırdığı yoksa dahamı hafifleştirdiğini tespit edip sizlerle paylaştım. Buradaki ele aldığım farklar kendimce önemli bulduğum farklar ve sadece deprem hesabı ve betonarme sistemlerle ilgili olan iki kısmı kapsamakta.Bu yazdıklarım haricinde de tabiki ufak tefek değişiklikler mevcut.Ancak ben yazının hacmi genişlemesin diye ve okuyucu sıkılmasın diye kendimce önemli gördüğüm farkları yazıya dahil ettim.BU yazıda daha ziyade sayısal farkları ele aldım.Sayısal farkları ele alırkende TDY2007 de neydi TBDY2016 da bu sayılar ne oldu somut olarak belirttim.Bu açıklamalar bazında yazıyı değerlendirmeniz gerekmekte.

TBDY2016 ile Türkiye Deprem Bölgesi haritası diye birşey kalmayacak.Dolayısıyle 0.10 , 0.20 , 0.30 , 0.40 gibi 1,2,3,4. deprem bölgelerine mahsus etkin yer ivme katsayıları taslak yönetmelikde yer almıyor. TBDY2016 da Türkiye Deprem Tehlikesi Haritası baz alınacak.Bu haritada bölge yok.Fay bölgeleri, yakın yerler daha tehlikeli düşünülmüş.Uzak bölgeler ise daha az tehlikeli düşünülmüş.İnşaat yapılacak yerin koordinatları girilecek, karşılık olarak koordinatı girilen yerin spektral ivme katsayısı(boyutsuz) projeciye gelecek.Bu ivme katsayısı kullanılarak proje dizaynı yapılacak. TBDY2016 da ayrıca, faya yakın bölgelerdeki ivmenin(1 saniyelik periyot için) maximum 1.2 katsayısı ile artırılması da sağlanmış.Yapı faya 25 km den daha yakınsa belli katsayı ile ivme artırılmakta.Maximum katsayı 1.2 ise faya 15 km den daha yakın bölgeler için kullanılmakta.TDY2007 de fay mesafesi ile ilgili herhangi bir şart bulunmamaktaydı.

Tdy2007 de bina önem katsayısı 1.4 artık bulunmamakta. Bu guruba dahil binalar TBDY2016 da Bina Önem katsayısı 1.5 olan binalar içerisine alınmış durumda. Bildiğiniz üzere TDY2007 de Bina önem katsayıları 1 , 1.2 , 1.4 ve 1.5 olarak 4 gurupta toplanmıştı. TBDY2016 da ise 1.4 önem katsayısına sahip binalar 1.5 içerisine alındığından, TBDY2016 da bina önem katsayıları 1 , 1.2 ve 1.5 olarak 3 gurupta düzenlenmiş. Bu bağlamda TBDY2016 da bu değişiklik yönetmeliği ağırlaştırmış.

TDY2007 de Deprem Yükü azaltma katsayısı, Ra , direkt olarak Taşıyıcı sistem davranış katsayısı R ye bağlı olarak tanımlanmıştı. TBDY2016 da ise , Ra katsayısı, R katsaysının bina önem katsayısı (I) ya bölümü olarak tanımlanmış. TDY2007 de bina önem katsayısı hesaba daha sonra çarpım olarak girmekteydi. Yani TBDY2016 da bu iş deprem yükü azaltma katsayısı aşamasında halledilmiş.Aslında herhangi bir mantık farkı yok. Ha önce çarpma yapmışsınız sonra bölme , ha önce bölme yapmışsınız sonra çarpma.

TDY2007 de taşıyıcı sistem davranış katsayıları R , tablo olarak verilmişti.Dayanım fazlalığı katsayısı D ise , tüm taşıyıcı sistemlerde yaklaşık olarak 1.5 alınmıştı. TBDY2016 da ise taşıyıcı sisteme göre ayrı ayrı D katsayılarıda belirtilmiş. Yani TBDY2016 da R katsayısı seçilirken aynı zamanda yan sütundan ilgili R katsayısına ait(taşıyıcı sisteme ait) D katsayısı da alınacak. TBDY2016 da D katsayıları 2 ile 3 rakamları arasında değişmekte(2 , 2.5 ve 3 ).Yani D katsayıları, taşıyıcı sistemlere göre %33 ile %100 arasında artırılmış. Bu D katsayısı TBDY2016 da , kesme kuvvetine göre dizayn yapılacak her işlemde artırma katsayısı olarak kullanılacak. Mesela etriye hesabı yapacaksınız, kombınasyonlardan gelen değerler D ile çarpılıp artırılıp hesapta kullanılacak, yada temelde zımbalama tahkiki yapacaksınız , yine kombınasyondan gelen degerler bu D katsayısı ile artırılacak ve bu yeni artırılmış değere göre dizayn edilecek.Bunun gibi işin içine kesme kuvvetinin girdiği her değer bu D katsayısı ile artırılarak kullanılabilecek. Bu durum TBDY2016 da daha buyuk kesme kuvvetlerine göre tasarım yapacaksınız anlamına gelmekte, daha fazla kesme donatısı, daha kalın temeller. Anlaşılacağı uzere yönetmeliğin bu kısmı ağırlaştırılmış.Oldukça ağırlaştırılmış.

Taşıyıcı sistem davranış katsayıları R lerde de ufak tefek değişiklikler TBDY2016 da gerçekleştirilmiş.Yerinde dökme Betonarme taşıyıcı sistemlerde, süneklik düzeyi yuksek sistemlerde , deprem yüklerinin çerçeveler ve boşluklu/boşluksuz perdeler tarafından beraber taşındığı binalarda R katsayısı TDY2007 de 7 olarak belirlenmişken, TBDY2016 da ise aynı sistem için R katsayısı 8 olarak belirtilmiş.Yani deprem yükü azaltma katsayısı da daha buyuk olacağından, deprem yükü nispeten daha küçük çıkacak(göreceli küçük).Bu değişikliğin bir miktar hafifleme sağladığını söyleyebiliriz. Yine prefabrık tek katlı mafsallı betonarme binalar için TDY2007 de R=3 katsayısı verilmişti.TBDY2016 da yıne R=3 ancak TBDY2016 ya göre bu yapılarda kolon yüksekliği 12 metreyi gecemeyecek.Çelik taşıyıcı sistemlerde ise, Yüksek sünek, deprem yuklerinin tamamzorunlu hale getirilmiş durumda.ının çelik çapraz(dış merkez) yada betonarme perdelerle karşılandığı sistemlerde TDY2007 de R=7 iken, TBDY2016 da aynı sistem için R=8 verilmiş.Yani bir hafifletme sözkonusu(göreceli hafifletme). Normal sünek çelik taşıyıcı sistemlerde ise, TDY2007 de deprem yuklerinin tamamının cercevelerle taşındığı binalarda R=5 , ve deprem yüklerinin capraz perdeler yada betonarme perdelerle taşındıgı bınalarda ise R=4 verilmişti. TBDY2016 da ise bu R katsayıları 4 ve 3 olarak değiştirilmiş durumda. Yanı bu sistemlerde daha buyuk deprem kuvvetleri çıkacak ve şartlar ağırlaştırılmış. TBDY2016 da daha önce tanımlanmamış birçok taşıyıcı sistemler içinde R katsayıları verilmiş(hafif çelik, ahşap, yığma vb). Ancak TDY2007 de bu sistemler yer almadığından bu bağlamda bir kıysa yapmak mumkun değil.

TBDY2016 da bazı yapılar için düşey deprem etkisi zorunlu hale getirilmiş durumda.(5 metreden buyuk konsollar ve 20 metreden buyuk açıklığa sahıp kirişlerin olduğu bölgeler ve kolonların kiriş ortasına oturduğu binalar).TDY2007 de düşey deprem yuku hesabı gerekmemekteydi.Buda yönetmeliği ağırlaştıran faktorlerden.

TDY2007 de , taşıyıcı sistem seçimleri, bina yuksekliklerinden bağımsızdı.TBDY2016 da ise taşıyıcı sistem seçimlerinizde bına yukseklikleride etkili. Mesela, sadece betonarme çerçevelerden oluşan taşıyıcı sistemler(perde yok) BYS=1 ve BYS=2 binalarda kullanılamayacak(BYS=Bina Yükseklik Sınııf) Yani yüksek binalarda mutlaka perde gerekmekte(TBDY2016 da sadece BYS=1 olan binalar yuksek bina olarak tanımlansada , ben göreceli yuksek olan BYS=2 olan binalarıda okuyucu iyi anlasın diye yuksek bina diye tanımladım ve o şekilde andım).Tüm taşıyıcı sistemlerin kullanılabilecegi maxımum yukseklikler TBDY2016 da belirtilmiş.Şartlar bıraz ağırlaştırılmış.

Perde tanım oranı TDY2007 de 7 iken(bou/en=7) iken TBDY2016 da bu sayı ya 6 yada 5 olacak. Ben bu yazıyı yazarken hala daha netleşmiş değildi(en azından benim bılgım yoktu).Ancak 7 olmayacağı kesin.

Bidiğiniz üzere taşıyıcı sistemde perdeler oldukça , sistem rijitliği artmakta. Bu yüzden perdeli taşıyıcı sistemler de R katsayısı belirlenirken, sistemin ne kadar rijit olduğu tespit edilmekte ve bu rijitlik derecesine göre bır R katsayısı verilmekte.TDY2007 de perdelerin aldığı toplam kesme kuvvetinin, tabanda oluşan toplam kesme kuvvetine oranına göre bu R katsayıları(betonarme sistem) belirlenmişti.Karma sistemlerde de aynı durum söz konusu idi(karma sistem=perdeler yuksek sunek, kolonlar normal sunek). TDY2007 de taşıyıcı sistemde tek bir perde bile olsa dahi, perdeli çerçeveli sistemler için verilen R katsayısını kullanabilmekteydik.Herhangı bir yaptırımda yoktu(kısıtlama).Mesela R=7 alabilmek için süneklik düzeyi yüksek yerinde dökme perdeli betonarme taşıyıcı sistemlerde, perdelerin aldığı toplam kesme kuvvetinin, tabanda oluşan toplam kesme kuvvetine oranının 0.75 den küçük olması yeterliydi.Aksi takdirde( >0.75) R katsayısı (10- 4(alfa)M) ile belirleniyordu.Yine TDY2007 betonarme karma sistemlerde, perdelerin aldığı toplam kesme kuvvetinin, tabandakı toplam kesme kuvvetine oranının 0.40 dan buyuk olması gerekiyordu. TBDY2016 da bu konuda köklü bir değişiklik oldu. Artık R katsayısının belirlenmesinde perdelerin aldığı kesme kuvveti değilde, perdelerin aldığı momentin oranına bakılacak.Yani perdelerin tabanda aldığı momentlerin toplamının, tabandaki toplam devrilme momentine oranı.TBDY2016 da, süneklik düzeyi yuksek perdeli çerçeveli betonarme yerinde dökme sistemlerde,, perdelerin aldığı toplam momentin, tabandaki toplam devrilme momentine oranı 0.40 ila 0.75 arasında olması öngörülüyor.Ancak bu takdirde belirtilen yukseklikteki binalar için perdeli çerçeveli sistemler için verilen R katsayısının kullanılması mümkün kılınmış.Aksi takdirde(>0.75) binanın deprem yuklerinin tamamının perdelerle taşındığı durumdaki R katsayısı kullanılacak, yada (=0.10 Ao x I x W idi. TBDY2016 da ise bu değer, 0.04 x m x Sds(g) olarak belirlenmiş.Mantık olarak aynı ancak, Sds ile Ao kavramları aynı şeyleri tanımlamadığından, bu ağır bu hafif demek doğru olmaz. Her iki sınırlama da kendi yötemleri doğrultusunda bir mantık içermekte.Sadece böyle bir değişiklik de var anlamında belirtmek için belirttim.

TDY2007 de göreli kat öteleme kntrolünde, etkin göreli kat ötelemesinin o kattaki en buyuk değeri (DELTA max)/hi =<0.02 olmak zorundaydı(h=kat yukseliği). TBDY2016 da ise bu değer değişmiş. TBDY2016 ya göre, cerceve aralarında bulunan dolgu duvarlarda işin içine katılmış.Eğer dolgu duvarlar çerçeve kolonlara bitişik yapılmışsa, yani arada derz bırakılmamışsa(kolon ile duvar arasında derz)bu duvarların deplasmanı engelleyecegi düşünülmüş(ki doğru bir düşünce) ve (LAMDA) x (DELTAmax)/hi <=0.008 olarak düşünülmüş. Eğer dolgu duvarlar ile çerçeve elemanlar arasında bir derz bırakılmışsa, yani dolgu duvarlar kolonların deplasmanını engellemiyorsa, o takdirde daha buyuk deplasmanlara izin verilmiş ve (LAMDA) x (DELTAmax)/hi<=0.016 düşünülmüş.Göreli öteleme şartları nispeten ağırlaştırılmış.

TDY2007 ye göre C20 minimum beton sınıfıydı, en fazla da C50 beton kullanılabiliyordu.S420 den de daha yuksek kalıtede çelik kullanılamıyordu. TBDY2016 ya göre ise C25 den daha düşük ve C80 den daha dayanımlı beton kullanılamayacak.Ayrıca B500C çelik kullanılabilecek. Dikkat edilirse TBDY2016 nın bu konuda da ağırlaştırıldığını söyleyebiliriz.Şöyleki özellikle taşrada C20 beton bile üretmekte problem yaşanırken, mınımum beton dayanımının C25 e çıkarılması sıkıntı yaratabilir, gereksiz bır kısıtlama olduğuda düşünülebilir.

TDY2007 de dıkdortgen kesitli betonarme kolonun minımum boyutu 25 cm olmak zorundaydı., dairesel kesitli ise çap 30 cm olmak zorundaydı.TBDY2016 da ise dörtgen kesitli kolon mınımum boyutu 30 cm olmak zorunda, daire kesitlerde de çap 35 cm olmak zorunda.Bu şartlarda ağırlaştırılmış.

TDY2007 ye göre betonarme kolonda maxımum normal kuvvet Ac x 0.50 x fck olabiliyordu. TBDY2016 da ise bu 0.50 katsayısı 0.40 a çekilmiş. Burada beklenen şeyde sünekliğin artırılması olarak özetlenebilir, ne kadar az normal kuvvet o kadar sünek kolon. Bu şartlarda anlaşılacagı üzere ağırlaştırılmış.

TDY2007 ye göre kolonlarda kesme kuvveti sınır değeri 0.22 x Aw x fcd iken, TBDY2016 DA bu sınır değer 0.85 x Aw x (KÖK)fck olmuştur.Bu şartta ağırlaştırılmıştır.Aynı durum kirişler içinde sözkonusudur.

Kolon kiriş kesme güvenliği kontrolune gelince(yuksek sunek taşıyıcı sistem), TDY2007 de kuşatılmış birleşimler için sınır değer 0.60 x bj x h x fcd , kuşatılmamış birleşimlerde ise 0.45 x bj x fcd idi. TBDY2016 da ise bu değerler kuşatılmış birleşimlerde 1.7 x bj x h x (KÖK)fck , kuşatılmamış birleşimlerde ise 1.0 x bj x h x(KÖK)fck olmuştur. Sınır değerler ağırlaştırılmıştır.

Perdelerin alacağı normal kuvvet kısıtlaması TD2007 de yoktur. TBDY2016 da perdelerin de alabileceği normal kuvvetler kısıtlanmıştır. perdelerin alacağı normal kuvvet sünek perdede 0.25 x Ac x fck dan buyuk olmayacak, normal sünek perdedede normal kuvvetin 0.30 x Ac x fck yı aşmaması istenmiştir.Bu şartta ağırlaştırıcı bir şart olarak değerlendirilebilir. Perde kesme kuvvetleri sınır değeri için TDY2007 sadece 0.22 x Ach x fcd değeri verilmişti, TBDY2016 DA ise bu değer boşluklu ve boşluksuz perdeler için ayrı ayrı tanımlanmış durumdadır.

Bu yazıda , hesap yöntemi ve betonarme taşıyıcı sistemler arasında TDY2007 ve TBDY2016 arasındaki esas farkları ele aldım.Bunların haricindede de değişiklikler var tabiki, ancak bunlar benim önemli gördüğüm esasa sayalı değişiklikler.Bunun haricinde TBDY2016 da ilk kez yer alan bazı hususları zaten kıyaslayamayız. Bu bağlamda onlardan bahsetmedim….

AhmeT ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
0541 9 73 0151

Editörün Diğer Yazıları :

İnşaat Gündemi'ne Abone Ol!

Bu içeriği beğendiniz mi? Tüm güncel içeriklerimizden haberdar olmak için e-posta abonemiz olabilirsiniz.




İlgili Terimler :

YORUMLAR

İsminiz

 

E-Posta Adresiniz

Yorumunuz

GÜNLÜK DEMİR FİYATLARI

14.07.2022 Demir Fiyatları
Bölge Ø8 Ø10 Ø12-32
İstanbul 15200 ₺ 15100 ₺ 14850 ₺
İzmir 14900 ₺ 14750 ₺ 14550 ₺
Karabük 15100 ₺ 14900 ₺ 14700 ₺
Biga 14950 ₺ 14800 ₺ 14600 ₺
Payas 14850 ₺ 14700 ₺ 14500 ₺
Gebze 14950 ₺ 14850 ₺ 14600 ₺
Samsun
Ankara 15300 ₺ 15150 ₺ 14950 ₺
Bursa 15200 ₺ 15050 ₺ 14850 ₺
Kütahya
Sivas 15150 ₺ 15000 ₺ 14800 ₺
Detaylı Görünüm

BENZER İÇERİKLER

FACEBOOKTA BİZ

Facebook
Instagram
Telegram
LinkedIn
YouTube
RSS