Toki’nin Ispartakule Hayali Suya Düştü

Radikal in nisan ayındaki haberinin ardından başlayan kazıda, her sondaj çukurunda Roma izlerine rastlandı.

Yıllarca defineciler tarafından delik deşik edilen ve TOKİ’nin konut yapmak istediği Avcılar Tahtakale Mahallesi Ispartakule mevkiindeki araziden tarih fışkırdı. İstanbul Arkeoloji Müzesi arkeologları tarafından sürdürülen kazılarda her sondaj çukurunda, 5 ve 6. yüzyıla ait mezarlar ve eserlere rastlandı. İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin Spradon antik kenti olarak nitelendirdiği alan için TOKİ, kendi uzmanlarına, “Burada antik kent yok” yönünde rapor hazırlatmıştı.

Radikal ‘in başlattığı kazı
Radikal 15 Nisan 2012’de “Defineci anladı TOKİ anlamadı” başlığıyla verdiği haberde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, Spradon antik kenti üzerine konut inşa etmek için baskı yaptığını duyurmuştu. TOKİ’nin, arazinin arkeolojik sit alanından çıkarılması yönünde hazırlattığı ve Prof.Dr. Sümer Atasoy, Y.Doç.Dr. Ahmet Vefa Çobanoğlu ile Hayri Fehmi Yılmaz’ın imzalarının bulunduğu raporda şöyle denilmişti:

“Antik kaynaklarda Spradon adlı bir yerleşimin bulunduğu öğrenilmekle birlikte bu alanda bulunan kalıntıların Spradon yerleşmesine ait olup olmadığı henüz kesinleşmemiştir. Ayrıca Spradon yerleşmesinin bir kent olup olmadığı da henüz tespit edilememiştir. Bu adla sikke darb eden bir kent olmadığı ve yerleşimin şehir olarak tanımlanmadığı bilinmektedir. Bölgedeki yerleşim izlerinin bir çiftliğe ait yapılar olma ihtimali yüksektir. Bölgedeki yerleşim izlerinin Bizans döneminde başlayan kalabalık bir nüfusu da barındırmadığı tahmin edilebilir.”

Raporda sit kararının gözden geçirilmesi istenmişti. İstanbul Arkeoloji Müzesi ise sit kararında direnirken definecilerin yaptığı kaçak kazılarda çıkan buluntuların bölgenin nekropol (mezarlık) olduğunu gösterdiğini belirtmişti. Daha önce bulunan bir lahit kapağının da delil sayılabileceği eklenmişti.

Radikal’in haberinden sonra müze arkeologlarınca alanda sondaj kazılarına başladı. Yaklaşık üç aydır sürdürülen kazılarda bulunan eserler müzeyi haklı çıkardı.

58 mezar bulundu
3. derece arkeolojik sit alanında yapılan sondaj çalışmalarında antik yol kalıntıları ile muhtemelen işlik olarak kullanılmış yapı kalıntılarına rastlandı. Mekanlardan oluşan yapıların geniş bir alana yayıldığı görülüyor. Mekanlardan birinde pişmiş toprak çanakların üretildiği bir fırın tespit edildi. Çıkan eserler arasında müzelik eserler var. Amfora, pitos, sikke, çanak gibi eserlerin büyük bir bölümü M.S.4-5. yüzyıl geç Roma dönemine tarihleniyor. Kazı alanı genişledikçe daha erken dönemlerin mezarları da çıkacak. Daha önce bulunan lahit Roma dönemine aitti. 1. derece sit alanına yakın yerlerde yapılan sondajlarda Hellenistik dönem buluntularına da rastlandı. Hellenistik ve Roma dönemi mezarları gelmeye başladığında çok sayıda mezar gömüsü hediyelerin çıkamsı bekleniyor. Nekrapol alanında 58 mezar bulundu.

Ara karar: Korunmalı Kazılarda çıkan buluntular üzerine İstanbul 1 Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu 11 Ekim 2012 tarihinde “Parsellerde ve kazı alanının tamamında ortaya çıkan yapı ve mezar kalıntılarının korunması için gerekli önlemlerin (koruyucu üst örtü, su drenejı vb) ivedilikle alınması gerektiği” yönünde ara karar aldı. Böylelikle Spradon antik kenti üzerine TOKİ’nin inşaat yapma hayalleri suya düştü. Gözler şimdi yerinde inceleme de yapan 1 No’lu Koruma Kurulu üylerinin vereceği nihai karara çevrildi.