Basın Ekspres Yolu ve Tartışmalar

Metropoliten bölgenin doğu batı yönündeki en önemli gelişme omurgasını oluşturan TEM otoyolu bağlantısı alanın kuzeyinde, D100 karayolu ise güneyinde yer almaktadır. Yaklaşık olarak 300-350 ha büyüklüğünde bir alandan söz edilmesi mümkündür. Basın Ekspres Yolu bilinen ve TEM ile D100 karayolunun ana bağlantı yolu, üzerinde barındırdığı basın ve medya kuruluşları nedeniyle medya aksı olarak gelişme karakteri göstermektedir. Basın ve medya kuruluşları, Atatürk Havalimanı, fuar ve sergileme alanları, gümrük, serbest bölge ve bölgenin ticaret ve sanayi altyapısı sayesinde son dönemde büyük bir gelişme göstermiştir.

Basın Ekspres Yolunun bulunduğu alan, kuzey-güney doğrultusunda eğimin güney yönünde azaldığı, doğu-batı doğrultusunda ise tepe ve yamaçların bulunduğu bir vadi şeklinde topografyaya sahiptir. Bu vadinin içinden geçen ise Ayamama Deresi olarak isimlendirilen önemli bir dere geçmektedir.  Alanın yakın çevresinde; İstanbul Atatürk Havalimanı, serbest bölge, üniversite alanları, mahkeme, Kuyumcukent, fuar, iş merkezleri, sanayi üretim alanları, konaklama tesisleri, açık ve kapalı lojistik depolama tesisleri, ticaret merkezleri ve konut alanları yer almaktadır. Bölgede kent-içi ulaşımda, önemli bir karayolu bağlantısı ve LRT–Hafif Raylı Sistem bağlantısı bulunurken, uluslararası bağlantılar için Atatürk Havalimanı’nı kullanmaktadır. Hafif raylı sistem Yenikapı-Havalimanı arasında sefer yapmakta olup, Marmaray ile de entegre edilmiştir.

İnceleme alanının kuzey kesimi karayolu ağırlıklı kavşaklardan oluşurken, güneyde yer alan Yenibosna Kavşağı’nın yörenin önemli bir aktarma merkezi olmasından dolayı (Metrobüs, Hafif Metro, Otobüs, Minibüs, Taksi vb) günün belirli saatlerinde trafik yoğunluğu yaşanmaktadır. Farklı ulaşım türlerinin bağlantı noktası olması ile aktarma merkezi, kavşak ve bağlantı yolları düzenlemelerinin yetersizliği Yenibosna’daki trafik yoğunluğunun temel nedenleri arasında saymak mümkündür.

İçinde bulunduğumuz şu son dönemde İstanbul metropoliten alanı ve özelde de Basın Ekspres Yolu ve yakın çevresinde kentsel gelişmeyi etkileyecek dinamikler şu şekilde özetlenebilir;

1.Yeni Bir Yönetim Modeli

Ülkenin birincil kenti konumundaki İstanbul için yeni bir yönetim modeli oluşturulmaya çalışılmaktadır. Yerel yönetimlerin güçlendirilmesi amacıyla Yerel Yönetimler Yasası’nın hazırlıkları devam etmektedir. Ancak 6645 sayılı kanun ile değişik 5393 sayılı Belediye Kanunu, 6360 sayılı kanun ile değişik 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5302 sayılı İl Özel İdaresi kanunu, 5747 sayılı Büyükşehir Belediye sınırları ile ilgili yeni bir çok yasal düzenlemeler yapılmış bu düzenlemeler ile sonuç olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları İstanbul İl sınırlarına kadar genişletilmiştir. Bu süreç içinde Başakşehir gibi yeni ilçeler kurulmuş ve idari sınırlarda yetki, görev ve sorumluluk yönleriyle değişiklikler oluşmuştur. İstanbul İl sınırları içinde yeni oluşturulan ve kaldırılan ilçe ve belediye sınırlarının kentsel gelişme dinamikleri ile çok yakın ilişkileri bulunacaktır.

2.Deprem ve Sel başta olmak üzere Afet Riski

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nden sonra İstanbul’daki deprem riski önemli gündem maddelerinden birisi haline gelmiştir.  Yapılan yüksek yapılar da dahil olmak üzere, yeni ve mevcut konut stoku üzerinde deprem odaklı kentsel projeler hazırlıkları gündeme gelecektir.  Ayrıca bölgede yaşanan 09 Eylül 2009 tarihinde Ayamama Deresi’nin taşması ve oluşan sel nedeniyle yaşanan can ve mal kayıpları risk sakınım planları ve afet önleme projelerinin uygulanmasını acil hale getirmektedir.

3.Göç

1950’lerden beri süren göç olgusu Basın Ekspres Yolu ve yakın çevresinde yer alan ilçeleri çok etkilemektedir.  İstanbul’a değişik kentlerden gelen göç yanı sıra İstanbul içinde de yer değiştiren önemli bir nüfus büyüklüğü bulunmaktadır. Bu anlamıyla daha iyi yaşam koşulları ve kentsel kaliteyi arayan belli bir nüfus önümüzdeki dönemde Basın Ekspres yolu ve yakın çevresinde geliştirilen projelerde yaşamayı tercih edecektir.

4.Kentsel Büyüme

Metropolde yaşanan büyüme, üretim merkezlerinin desantralizasyonu da beraberinde getirmiştir. Sanayi ve hizmet sektöründe yaşanan bu mekânsal yayılma bölgedeki ulaşım ve iletişim altyapısının güçlü olması ile açıklanabilir. D100 karayolu ve TEM otoyolu ile İstanbul – Edirne ve giderek Avrupa hattı güçlenmiştir. Çorlu ve Lüleburgaz’a kayan sanayi yatırımları, Ambarlı ve Silivri’deki liman yatırımları, Fuar ve Kongre Merkezleri İstanbul’un geleneksel merkezi hem de metropolün hinterlandında bulunan bu yeni merkezleri ile güçlü bağlar oluşturmasına olanak vermiştir. Dolayısıyla Basın Ekspres bölgesi hem yüksek gelir grubu hem de orta gelir grubunun yaşayacağı bir alan olarak önümüzdeki dönemde çok hızlı gelişecek bir alan haline gelecektir. Bu kapsamda bu büyümenin bir yağ lekesi olarak kontrolsüz olmasından ziyade AKILLI BÜYÜME ilkelerine göre çok iyi organize edilmesi gerektiği açıktır. Bu gelişmelere ek olarak sanayiden hizmet ve konut alanlarına olan dönüşümün konut boyutu kadar, sanayi yönüyle de ele alınması gerekir. Sanayiden bağımsız bir kentsel gelişme düşünülmemelidir. Özellikle Basın Ekspres Yol üzerinde ve yakın çevresinde yer alan sanayi alanlarının dönüşümü için belirli bir programlama/etaplama yapılması esastır.

5.Kentsel Kalite

Kentin merkezi çalışma ve konut alanlarında yaşanan, trafik, gürültü, çevre kirliliği, estetik, güvenlik, altyapı gibi konular, belli bir kaliteli yaşam çevresini özleyen grupları yeni arayışlara itmiştir. Yenilikçi mekânlar konusunda yaratıcı olan ve oluşan bu pazara hitap edebilen yatırım kararları ise bu arayışlara yanıt vermeye çalışmaktadır. Komşuluk ilişkilerinin zayıfladığı, örgütlenmenin gelişmiş toplumların düzeyine ulaşamadığı bir düzende, bu yeni mekânlar önemli birer sosyo-ekonomik mekânlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bugün gelinen noktada modern kentin gelişmesi ve kurgulanmasında doğal yapının korunması ve kentsel gelişmenin sosyal, teknik altyapı imkânları ile donatılması en temel şehircilik ilkelerinden birisidir. Altyapı imkânları geliştirilmeden ve mevcutta bu imkânlar tesis edilmeden sürdürülebilir bir kentsel gelişmeden söz edilemeyeceği ise açıktır. Bu nedenle özellikle bölgede yer alan Ayamama Deresi’nin bölgedeki sel ve taşkın riskini önleyecek bir takım düzenlemeler çerçevesinde ıslah edilmesi, kentsel gelişmenin ekolojik gelişmeyi sağlayacak şekilde kurgulanması yerinde olacaktır.

Yaratılan istihdam ve katma değer sayesinde ekonomik gelişme yanı sıra, farklı toplumsal grupların kullanabileceği kamusal alanların oluşturulması, çeşitlenen toplumsal gereksinimlerinin karşılanması yönüyle toplumsal gelişme, bölgedeki doğal varlığın korunması, yörenin taşıma kapasitesine saygı gösterilmesi yönüyle de ekolojik gelişme kriterlerinin temel planlama yaklaşımı olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak Basın Ekspres Yolu ve yakın çevresinde yapılacak düzenlemelerde; yaşam kalitesinin arttırılması, sürdürülebilir kentsel gelişmenin sağlanabilmesi için, ekonomik, toplumsal ve ekolojik kriterlerin bir arada, dengeli bir şekilde, göz önünde tutulması gerekmektedir.

Kaynak: yapı.com.tr

Editörün Diğer Yazıları :

• İstanbul’un Gelişimini 1980’ler Belirledi
• “Ayamama Deresi Islah Çalışmaları Bu Yıl Tamamlanacak”
• Apartman ve Site Yaşantısından Rezidansa
• Gecekondulaşma, Gecekondu Önleme Bölgeleri ve Basın Ekspres Yolu
• Sürdürülebilir Mekânsal Gelişme ve Karma Arazi Kullanımı