DAYANIM FAZLALIĞI KATSAYISI

Dayanim fazlalıği katsayısı, TBDY2017 yönetmeliginde kendini net bir şekilde tanıttı.

TBDY2017 de, “D” olarak gösterilen, dayanım fazlaliğı katsayisi, tüm kesme kuvveti dizaynlarinda bir çarpan olarak kullanılacak. “D” katsayisi, taşiyici sistem davranış katsayısı “R” nin yanındaki sütunda yer alacak. Herhangi bir elemani kesme kuvvetine gore dizayn edecekseniz, kombinasyonlar neticesi çıkan kesme kuvvetini D ile çarpıp artiracaksiniz. Ornegin temelde zimbalama kontrolu yapiyorsunuz diyelim. Kombinasyonlar neticesi cikan zimbalama kuvvetini(mesela kolon normal kuvveti) D ile carpip, hesaba esas kuvveti bulacaksınız. D katsayisı 1.5 ile 3 arasinda degismekte(taşıyıcı sistem turüne gore)

Dayanim fazlalıgı katsayısınin tanimina gelince. Bir betonarme eleman düşünün. Bu bu betonarme elemanin taşıma kapasitesini bulurken, malzemelerin gercek dayanımi ne ise onu kullanirsak(yani guvenlik katsayilarini dikkate almazsak) buldugumuz kapasite o elemanin gercek dayanimıdır. Bu dayanima (fy) diyelim. Şimdi yine aynı betonarme elemanın kapasitesini işin içine güvenlik katsayılarınıda sokarak hesaplayalım.Yani beton dayaniminı 1.5’e bölelim, celik dayanımını 1.15’e bölelim vb. Dolayisiyle bu şartlarda bulduğumuz kapasite, olmasi gerekenden daha az olacaktir. Bu kapasiteye de (fd) diyelim.

Bu durumda dayanım fazlalığı katsayımız :

D=fy / fd dir.

Dayanim fazlalıgı katsayısıni iyi anlaşilsin diye eleman bazinda ornekledik. Ayni dürum yapi bazinda da gecerli. Yapinin bir gercek dayanimi var birde bizim guvende kalma amacli azalttigimiz dayanimlara gore, artirdigimiz yuklere gore hesapladigimiz dayanim var. Buradada durum aynı…

TBDY2017 ile daha faal olan D katsayisi, muhendislerin kesme elemanlarini dizayn etmesinde buyük sorunlar çikaracak. Daha fazla kesme elemani kullanılacak, daha büyük kesitler yapilacak…

Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR

Editörün Diğer Yazıları :

• TBDY2016 DA BETONARME BINALAR
• TASARIMDA GÜVENLİK KATSAYILARI NE İŞE YARAMAZ?
• TBDY2018 DEPREM HESABI ESASLARI
• KOLON KİRİŞ BİRLEŞİM KESME GÜVENLİĞİ KARŞILAŞTIRMASI
• BETONARMEDE KESME KAPASITESI ARTIRILMASI