Beton Dökerken Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Beton Dökmeden Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Beton dökülecek bölge yabancı maddelerden temizlenmelidir.
• Beton zemine dökülecekse, zemin uygun hale getirilmelidir. Zemin toprak veya dolgu ise, beton içerisindeki suyun zemin tarafından emilmemesi için, zemin nemlendirilmelidir. Zemin kayalık ise, gevşek kısımları temizlenmelidir.
• Donatı, paspayı, kalıp kontrolleri yapılmalıdır. Kalıplar sağlam ve sızdırmaz olmalı, yüzeyi yağlanmalıdır.
• Betonun siparişe uygunluğu ve kullanım süresinin geçip geçmediği kontrol edilmelidir. ( Max 2 saat, Bu süre, bulunulan ortamın koşullarına, çimento ve betonun cinsine ve kimyasal katkıların türlerine bağlı olarak değişebilir ve geciktirici kimyasal katkılar kullanılarak uzatılabilir.)
• Betonun yerleşimi ve bakımı için yeterli ekip ve ekipmanın olup olmadığı kontrol edilmelidir. Böylelikle işler aksamaya uğramadan yürütülebilir.

Beton Dökümü  Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Taze betonun yerleştirilmesi çok önemli bir konudur. Yerleştirme işlemi sırasında en önemli amaç, betonun homojen yapısını kaybetmemesi, ayrışmaya uğramadan yapıdaki yerini almasıdır. Hazır beton olarak üretilen ve tüketim alanına getirilen taze beton için, bir sonraki aşama olan yerleştirme ve sıkıştırma  işlemleri, daha öncesinde geçirilen süreç kadar önemlidir. Beton kusursuz üretilmiş dahi olsa, yapıya uygun olarak yerleştirilemezse beklenen kaliteyi ve dayanımı elde etmem mümkün olamaz.

• Betonun sıkıştırma işlemi talimatlara uygun şekilde yapılmalıdır.
• Derz bırakılacak ise, projeye uygun olmalı. Kolonlardaki inşaat derzi, kolon ve döşemenin sınırında olmalı.
• Sık donatılı bölgelerde, dane çapı küçük olan brüt beton dökülmeli ve her tabakada sıkıştırma işlemi yapılmalıdır.
• Betona kesinlikle fazladan su katılmamalıdır. Şantiyelerde en çok karşılaşılan problemdir. Rahat döküm ve mastar için yapılan bu işlem, beton mukavemetini ciddi anlamda düşürmektedir. Bunun yerinbe uygun kıvamda sipariş verilmeli ya da uygun miktarda katkı maddeleri kullanılmalıdır.
• Beton homojen tabakalar halinde yerleştirilmelidir (max 60 cm yüksekliğinde). Yerleştirme esnasında büyük yığınların,  eğimli tabakaların oluşturulmasına engel olunmalıdır. Bir sonraki tabaka, bir önceki sertleşmeye başlamadan yerleştirilmelidir.
• Kolon gibi düşey taşıyıcılarda, beton 30-45 cm’lik tabaka halinde yerleştirilmelidir. Brüt beton yüzeyli kolon ve duvarlarda, betonun kalıp içinde yükselme hızı saatte 2m den fazla olmamalıdır.
• Dar ve derin kalıplarda, segregasyona izin verilmemeli, gerekli önlemler alınmalıdır. Beton dökümünde pompa kullanılmalı, yetersiz kaldığı durumda ek hortum ilave edilmelidir. Beton yerleşimi için gerekirse yan kalıplara açılan delikler kullanılmalıdır.
• Yüzeyde oluşan hava kabarcıklarını azaltmak için kalıp ince ve homojen bir yağ tabakası ile yağlanmalıdır.
• Beton kalıba fazla yüksekten dökülmemelidir.(max 1,5 m) Gerekirse ek hortum kullanılmalıdır.
• Gecikme ve duraklamadan meydana gelecek soğuk derzlerden kaçınılmalıdır.
• Beton mümkün olduğunca hızlı yerleştirilmelidir ancak bu hız, sıkıştırma ekipmanının hızından fazla olmamalıdır. Yerleştirme- sıkıştırma uygulamaları uyum içerisinde yapılmalıdır.
• Döşeme-kiriş betonu dökerken, döküme kirişlerden başlanmalıdır.
• Beton mümkün olduğunca yerleştirileceği bölgeye dökülmeli, beton belli bölgeye yığılıp kürekle alınmamalıdır.
• Gerek beton dökerken, gerek vibratör kullanırken kalıba ve donatıya zarar verilmemelidir.
• Eğimli yüzeylerde en alçak kısımdan başlanmalıdır.
• Pompalı dökümlerde şu hususlara dikkat edilmelidir:
  • İnşaata yaklaşım mesafesine,
  • Yatayda ve düşeyde döküm erişim mesafesine
  • Yüksek gerilim hatlarına
  • Zeminden geçen hatlara

Bu durumlar, pompanın cinsine, inşaat ve zemin durumuna göre değerlendirilmelidir.

Bunların dışında

• Kolon betonlarında pompa uç hortumunun kalıba mümkün olduğu kadar sokulmasına,
• Beton hızının, ayrışma ve kalıp deformasyonuna neden olmayacak şekilde ayarlanmasına,
• Çalışan personellerin bom altında durmamasına

 Dikkat edilmelidir.

Beton Dökümünden Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Beton prizini aldıktan en geç 1 saat sonra sulanmalıdır.
• Su kaybını önlemek için, ıslak çuval, telis bezi vb. ile örtülmeli, su püskürtülerek kür uygulanmalı bu şekilde sürekli nemli tutulmalıdır.

• Beton yeterli derecede katılaşıncaya kadar betonu sıcaktan, soğuktan, kurumadan, sağnak yağmurdan, selden ve yapıyı tehlikeye sokacak titreşim ve sarsıntılardan korunmalı,
• Beton su ile an az 7 gün veya kimyasal kür malzemeleri ile küre tabi tutulmalı.
• Beton bakımı,  TS 1247 (Normal Hava Koşullarında Beton Yapım, Döküm ve Kuralları) ve TS 1248 (Anormal Hava Koşullarında Beton Yapımı, Döküm ve Bakım Kuralları) ‘e göre yapılmalıdır.

Özetleyecek olursak, betonarme yapıda beton kalitesini belirleyen 5 temel madde şunlardır:

1. Betonun Bileşim Hesabı
2. Betonun Üretimi
3. Betonun Taşınması
4. Betonun Yerleştirilmesi ve Sıkıştırılması
5. Betonun Bakımı, Kürü

Yazar : Aykut Demir

Editörün Diğer Yazıları :

• Soğuk Derz Nedir?
• Sıcak Havada Beton Dökümü
• Fiber Donatı Nedir?
• Soğuk Havada Beton Dökümü
• Brüt Beton Nedir ? Nasıl Uygulanır ?